GLONASS (Globalnaja Nawigacionnaja Sputnikowaja Sistiema) rosyjski system nawigacji satelitarnej, który obejmuje swoim zasięgiem całą Ziemię.
Początek systemu GLONASS sięgają 1 grudnia 1976, gdy Komitet Centralny Partii Komunistycznej i Rady Ministrów ZSRR wydała dekret "O rozwoju globalnego systemu nawigacji satelitarnej GLONASS".
Segmenty GLONASS
- GLONASS tworzą trzy segmenty:
- Segment kosmiczny,
- Segment użytkownika,
- Segment naziemny.
Segment kosmiczny
Aby GLONASS miał status globalnego systemu nawigacyjnego, na orbicie muszą znajdować się co najmniej 24 satelity. Po raz pierwszy taką ilość uzyskano w 1995 roku. Jednak z czasem okazało się, że żywotność satelitów jest krótsza niż się planowano (średnio 3 lata). Dodatkowo po 1998 roku na skutek kryzysu ekonomicznego w Rosji, znacznie ograniczono finansowanie systemu GLONASS. Skutkiem tego był spadek liczby satelitów w 2001 roku do 6 sztuk. Była to ilość o wiele za mały, aby system mógł działać prawidłowo. Na początku XXI wieku sytuacja finansowa w Rosji zaczęła się poprawiać, na czym skorzystał również system GLONASS. W połowie 2001 roku wyasygnowano kwotę 420 milionów dolarów, co miało pomóc w przywróceniu pełnej operacyjności dla rosyjskiej nawigacji satelitarnej. Pod koniec 2011 roku wokół Ziemi znów zaczęły krążyć 24 satelity.
Obecnie (grudzień 2016) na orbicie znajduje się 27 satelitów, z czego 24 z nich ma pełną zdolność działania. Kąt inklinacji ich orbit wynosi 64,8°, co umożliwia pokrycie zasięgiem wyższych niż GPS szerokości geograficznych - w zamyśle miało to zapewnić zasięg dla radzieckiej floty morskiej możliwie jak najbliżej bieguna. Satelity poruszają się po orbitach prawie kołowych na wysokości 19100 km. Czas pełnego obiegu Ziemi wynosi 11,25 godz. Żywotność obecnie znajdujących się na orbicie satelitów szacuje się na 10 lat.
Segment użytkownika
Jeszcze kilka lat temu nawigacja GLONASS była jedynie pewną ciekawostką. Spowodowane to było przede wszystkim brakiem jej pełnej operacyjności. Dopiero po 2011 roku, gdy ilość satelitów osiągnęła minimalną liczbę 24, systemem tym zaczęli się interesować również producenci odbiorników nawigacyjnych. Obecnie urządzenia dedykowane tylko dla systemu GLONASS istnieją, jednak zwykle w sprzedaży możemy się spotkać z tzw. nawigacjami uniwersalnymi, czyli takimi, które są kompatybilny zarówno z rosyjskim, jak i amerykańskim systemem nawigacji satelitarnej (GPS).
Segment naziemny
Segment naziemny tworzony jest przez: Główną Stację Kontroli w Moskwie oraz 5 stacji monitorująco-śledzących (3 na terenie Rosji: St.Petersburg, Jenisejsk, Komsomolsk nad Amurem, jedna w Niemczech w Neustrelitz i jedna w Tarnopolu na Ukrainie).
Głównym zadaniem segmentu naziemnego jest: monitorowanie stanu konstelacji satelitów, transmisja depeszy nawigacyjnej, określanie, prognozowanie oraz uaktualnianie efemeryd satelitów oraz synchronizacja czasu.
Dokładność systemu GLONASS
Zgodnie z danymi SDCM (rosyjski system SBAS) z 2010 roku, dokładność systemu GLONASS wynosiła od 4,46 do 7,38 m. Z kolei w tym samym czasie system GPS zapewniał dokładność od 2 do 8,76 m. Amerykański system wydaje się być nieco dokładniejszy. Należy jednak zauważyć, że na wyższych szerokościach geograficznych to właśnie GLONASS będzie dysponował większą precyzją pomiarów.
Jak już wspomniano wyżej, nowoczesne urządzenia nawigacyjne mogą współpracować zarówno z amerykańską, jak i rosyjską nawigacją jednocześnie. Takie połączenie pozwala na dodatkowe zwiększenie dokładności pozycjonowania - według pomiarów z 2010 roku błędy wynosiły wtedy od 2,37 do 4,65 m.
Jednoczesne wykorzystanie obydwu systemów sprawdza się zwłaszcza w terenach zurbanizowanych, górzystych, zalesionych itd., czyli wszędzie tam, gdzie ograniczona jest widoczność satelitów.
